Bakıda keçirilən Qoşulmama Hərəkatının Əlaqələndirmə Bürosunun nazirlər iclası müstəmləkəçiliyin kökünün kəsilməsinə və onun istənilən formasında soyqırımın qarşısının alınmasına həsr olunub. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev çıxışında hələ də neokolonializm siyasətini davam etdirən Fransanın adını dəfələrlə xatırladıb. Politoloqların fikrincə, bu, Parisin başqa ölkələrin işlərinə qarışması ilə bağlıdır. Konfrans təkcə bütün dünya üçün deyil, bütövlükdə region üçün çətin bir zamanda keçirilir, çünki Fransa Cənubi Qafqazda baş verənləri fəal şəkildə şərh edir.
Asayis.Az xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın “Lenta.ru” saytında yayımlanan materialında deyilir.
Məqalədə qeyd olunur ki, ruisyalı politoloq Pavel Klaçka Azərbaycan Prezidentinin çıxışında soyqırım mövzusuna toxunmasına diqqət çəkib:
“Niyə? Azərbaycan beynəlxalq siyasətdə münaqişələrin həllinə ədalətsiz münasibətin necə olduğunu öz təcrübəsindən öyrənib. Təxminən 30 il Qarabağ münaqişəsi öz həllini tapmadı, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri yerinə yetirilmədi. Əliyevin sözləri ilə razılaşmamaq mümkün deyil - fakt budur ki, BMT-nin bəzi qətnamələri bir neçə gün ərzində yerinə yetirilir, digərləri isə illərlə, onilliklərlə icra olunmur”.
Azərbaycan lideri vurğulayıb ki, bir milyon yarım əlcəzairli Fransa hakimiyyəti dövründə baş verən soyqırımda öldürülüb. O qeyd edib ki, hazırda da əlcəzairli azadlıq döyüşçülərinin kəllələri Paris Muzeyində müharibə qəniməti kimi saxlanılır və bu iyrəncdir. Azərbaycan Prezidenti Makrondan Əlcəzair qəhrəmanlarının qalıqlarını onlara verilməsini tələb edib.
İclasın mövzusu da elə müstəmləkəçiliyin tamamilə aradan qaldırılmasına həsr olunub. Burada Fransanın və onun bir sıra xarici ərazilərinin - Yeni Kaledoniya, Fransız Polineziyası, Fransız Qvianası, Martinik, Uollis və Futuna, həmçinin Solomon adalarının yüksək vəzifəli rəsmiləri və siyasətçiləri iştirak ediblər. Onlar öz çıxışlarında qeyd ediblər ki, Fransa öz keçmiş müstəmləkələrinin sakinlərinə quldarlıq dövründəki kimi yanaşır, neokolonial siyasət yürütməkdə davam edir.
Yeni Kaledoniya Milli Azadlıq Cəbhəsinin lideri Roke Vamitanın sözlərinə görə, Fransa beynəlxalq hüquqa hörmət etmir:
“Biz Fransa müstəmləkəçiliyinə qarşı birləşmək və Yeni Kaledoniya xalqının səsinin eşidilməsinə əmin olmaq üçün bütün təşəbbüsləri göstərməyə hazırıq. Fransa Yeni Kaledoniyanı müstəmləkə edir və beynəlxalq hüquqa hörmət edən nümunəvi ölkə deyil”.
Martinika Azadlıq Partiyasının nümayəndəsi Luke Françis Kerol Fransanın adanın yerli xalqlarına qarşı soyqırım törətdiyini bildirib:
“Fransa hökumətinin strategiyası Martinikanın əsl sakinlərini fransızlarla əvəz etməkdir. Bu soyqırımdır!”
Fransa Qvianasının Sosial Azadlıq və Dekolonizasiya Hərəkatının üzvü Moris Pindard isə qeyd edib ki, Fransa onun vətəninin ərazisinin 90%-ni işğal edib və onun təbii sərvətlərini mənimsəyib:
“İşsizliyin 30% təşkil etdiyi Fransa Qvianası ağır sosial-iqtisadi durumundadır”.
Fransa prezidentliyinə namizəd kimi Emmanuel Makron Afrikaya çox diqqət yetirirdi: o, qitə ölkələri ilə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişafından və strateji tərəfdaşlıqdan danışırdı. Amma onun bu fikirləri reallığa çevirmək üçün nə imkanı, nə də lazımi alətləri var idi. Niger, Mərkəzi Afrika Respublikası, Çad, Burkina-Faso, Mali hələ də dünyanın ən kasıb ölkələri siyahısındadır. Üstəlik, qalmaqallar və ziddiyyətlər üzündən Fransa hərbi mövqelərini itirir. Xüsusilə ağrılı zərbə Malidə və qismən Burkina-Faso, Nigeriya və Çadda “Barxan” antiterror əməliyyatının dayandırılması tələbidir. 2014-cü ildən bəri 4,5 min fransız əsgəri oradadır. 2022-ci ilin avqustunda Fransa komandanlığı kontingenti Nigerə çıxardı və noyabrda ölkə prezidenti missiyanın başa çatdığını elan etdi.
İlham Əliyev Fransa qoşunlarının bu yaxınlarda Malidən və Burkina-Fasodan çıxarılmasını Parisin Afrikada həyata keçirdiyi iyrənc neokolonializm siyasətinin iflasa məhkum olduğunu bir daha nümayiş etdirdiyini bildirib.
Maraqlıdır ki, Qərbi Avropa ölkələrində müstəmləkə keçmişinə münasibət tədricən dəyişir. Belə ki, iyunun sonunda Niderland kralı Villem Aleksandr ölkənin keçmişdə qul ticarətində iştirakı və baş verənlərə əvvəlki kralların müdaxilə etməməsinə görə üzr istəyib.
Əliyevin fikrincə, Emmanuel Makron da bunu etməlidir. Fransa özünün müstəmləkə keçmişinə, qanlı müstəmləkə cinayətlərinə, eləcə də Afrika, Cənub-Şərqi Asiyada və başqa yerlərdə Qoşulmama Hərəkatına üzv dövlətlərə qarşı soyqırım aktlarına görə üzr istəməlidir.
Qərbin öz biznesi üçün qazanc əldə etmək məqsədilə Afrika ölkələrini neokolonializmin köməyi ilə istismar etməkdə davam etməsi faktını Rusiyanın Cenevrədəki BMT-dəki daimi nümayəndəsi Gennadi Qatilov bəyan edib:
“Təəssüf ki, bu günə qədər Afrika qitəsi bir çox problem və təhdidlər, o cümlədən neokolonializm kimi tanınan alətə çevrilmiş Qərbin repressiv təcrübələri ilə üzləşməkdə davam edir”.
Üstəlik, müxtəlif qitələrdə keçmiş metropoliyaların qeyri-müstəmləkəçilik təcrübələrində siyasətdə dəyişikliklər XXI əsrdə müxtəlif sahələrdə kollektiv neokolonializmin formalaşmasına səbəb olub.
Bu keçmişin biabırçı irsi ilə mübarizə müstəmləkəsizləşdirmə prosesi nəticəsində yaradılmış Qoşulmama Hərəkatıdır. Onun kökünün kəsilməsinə kömək edən də budur. Qoşulmama Hərəkatının Koordinasiya Bürosunun Bakıda keçirilən nazirlər iclası da bunun birbaşa təsdiqidir.